Terug naar overzicht

Na coronamaatregelen meer kans op griep

Normaliter ontvangt Griepalert.nl in deze periode ruim dertigduizend meldingen per maand. Dit jaar is er geen griepseizoen te herkennen. We ontvangen slechts enkele meldingen van griep. Maar dat betekent niet dat we van de griep af zijn. De griep komt terug, maar hoe?

door Redactie

Virussen blijven zich ontwikkelen

Om te begrijpen waarom de griep terug zal komen, is het belangrijk om stil te staan bij hoe een virus werkt. Een virus zoals het influenzavirus (griepvirus) blijven goed bewaard in een zogenaamd reservoir. Een griepvirus is genetisch materiaal (DNA of RNA) verpakt in een mantel van eiwitten en vetten. Dit zorgt ervoor dat het kan dat mensen en/of dieren wel door een virus geïnfecteerd raken, maar er niet ziek van worden.

Het virus kan zich ondertussen wel vermenigvuldigen en overdragen. Daardoor is het volledig uitbannen van virussen zeer onwaarschijnlijk, wat er ook voor strenge maatregelen zijn om de verspreiding van een virus te voorkomen.

Hoeveel soorten virussen kan jij opnoemen? Influenza en het huidige coronavirus zijn bij de meesten wel bekend. Virussen zijn altijd onder ons, sterker nog er zijn meer virussen dan sterren in het heelal (10^30). Waarvan we er pas 30.000 (her)kennen. Gelukkig worden we niet van alle virussen ziek: zo’n 150 virussen zijn aangemerkt als ‘ziek makers‘.

Helaas is het niet altijd zo dat als we eenmaal een virus hebben gehad, we er niet meer ziek van kunnen worden. Sommige virussen, zoals het influenzavirus (griepvirus), veranderen met enige regelmaat van samenstelling. Dit wordt muteren genoemd. Hiermee misleidt een virus het immuunsysteem wat al kennis heeft gemaakt met een eerdere variant. Het immuunsysteem herkent het virus dan minder goed.

Dit is dan ook de reden waarom een griepvaccin nooit hetzelfde is: het is een cocktail van drie á vier meest recente en veelvoorkomende varianten van het griepvirus.

‘Alle kinderen krijgen ooit de griep’

Nederlands onderzoek [1]  heeft aangetoond dat alle (Nederlandse) kinderen voor hun 7de  in aanraking komen met griep. Dit betekent dat ze geïnfecteerd zijn met minimaal één van de influenzavirus types en daarmee een (blijvende) immuniteit voor dat type influenzavirus hebben opgebouwd.

In je leven komen er zo verschillende virussen op je pad. Daarmee bouw je tegen verschillende influenzavarianten immuniteit op. Omdat bij het ouder worden je weerstand afneemt, neemt daarmee ook de immuniteit tegen influenzavirussen langzaam weer af. Dit komt omdat immuniteit is gestoeld op de herinnering aan het virus. Hoe langer geleden dat je in aanraking bent geweest met een influenzavirus, hoe kleiner de kans dat je immuunsysteem het meest recente influenzavirus herkent. Dit vergroot de kans dat je daadwerkelijk griep krijg bij een besmetting.

Wat doet de griep na de coronamaatregen?

Vanwege de coronamaatregelen beperken we al bijna een jaar sociaal contacten zijn er minder infecties met het influenzavirus. De ‘afstand’ tussen het laatste influenzavirus waar we contact mee hadden en het meest recente influenzavirus wordt daarom groter. Hoe groter de afstand des temeer kans op het ontwikkelen van griep.Elke nieuwe griepversie reduceert onze immuniteit met 7% ten opzichte van de voorgaande virusversie [2]. Stel je het volgende voor:

Nederland is als een kasteel dat omringt wordt door een slotgracht van tien meter diep. De slotgracht wordt constant belaagd door buitenstaanders die niet kunnen zwemmen. Als burgers het kasteel, via de brug, binnen komen moeten ze een emmer water in de slotgracht gooien om te zorgen voor voldoende waterpeil. Het afgelopen jaar door de lockdown is bijna niemand in- en uitgegaan. Daardoor is het waterpeil met 70 centimeter gezakt en zal het aankomend jaar weer met ongeveer 70 centimeter zakken. De indringers hoeven op een gegeven moment niet meer te zwemmen maar kunnen bijna al lopend door de gracht binnen komen.”

Dit weerspiegelt de immuniteit in onze maatschappij tegen bijvoorbeeld het influenzavirus. Er bestaat dus een kans dat er in de aankomende jaren een flinke griepepidemie ontstaat.

Dit gebeurt niet alleen in uitzonderlijke omstandigheden zoals waar we nu mee te maken hebben. Eens in de zoveel tijd is er een griepvariant die sterk verschilt van de voorgaande varianten. De opgebouwde immuniteit die de meeste mensen hebben, is dan niet meer effectief genoeg tegen de mutatie. Hier was sprake van in het griepseizoenen van 2014/2015 en 2017/2018 die veel heftiger waren dan de seizoenen ervoor.

Kunnen we de griep weer verwachten?

Op basis van de voorspellingmodel van Griepalert.nl en de aanhoudende maatregelen, verwachten we dat het voorlopig rustig blijft met het aantal griepbesmettingen. De verwachting is dat we dit jaar geen griepepidemie gaan zien. Dit komt omdat virussen concurreren en het coronavirus dus weet te winnen van het influenzavirus. Daarnaast is er vrijwel geen inbreng van het influenzavirus doordat we minimaal naar het buitenland gaan en ook ons land niet veel wordt bezocht.

Bronvermeldingen

[1] R. Bodeweges, et al. Prevalence of Antibodies against Seasonal Influenza A and B Viruses in Children in Netherlands. 2011. CLINICAL AND VACCINE IMMUNOLOGY, Mar. 2011, p. 469–476

[2]Frank Wen, et al. Explaining the geographical origins of seasonal influenza A (H3N2). 2016. Royal Society, Volume 283, issue 1838