Twindemie: de uitleg

De covid-19 epidemie leek net een beetje op zijn eind te lopen maar nu wordt er gewaarschuwd voor een ‘twindemie’ van influenza (de griep) en corona. Het woord twindemie is een samenvoeging van twin (in de betekenis ‘tweevoud’ of ‘dubbel’) en pandemie (een wereldwijde ziekte uitbraak), en werd voor het eerst gebruikt in 2020. Hieronder eerst iets meer over de corona- en griepgolven voor we het gevaar van een twindemie bespreken.

Wereldwijde corona uitbraak

De wereldwijde corona uitbraak begon in China in december 2019 en heeft sindsdien verschillende coronagolven veroorzaakt. In Nederland waren dat de golven die startten in maart 2020, oktober 2020, januari 2021, juli 2021, en december 2021.¹

De griep heerst vooral in de wintermaanden, met op het noordelijk halfrond de grootste piek van januari tot en met maart, en op het zuidelijk halfrond van juni tot en met augustus.²

In Nederland ontbrak de jaarlijkse griepgolf in de winter van 2020/2021 in zijn geheel, en was de griepgolf in de winter 2021/2022 heel bescheiden.³ Ook in de rest van de wereld ontbrak de griepgolf in 2020/2021, en was de golf in 2021/2022 heel beperkt, zoals onder andere te zien in de gegevens voor de Verenigde Staten.^4-5

Normale griepgolven

Het achterwege blijven van de griepgolven in die jaren werd vooral veroorzaakt door de maatregelen die genomen werden om de verspreiding van corona tegen te gaan, zoals het dragen van maskers, handen wassen, thuis werken, reisbeperkingen, en schoolsluitingen. Ook het recordaantal griepvaccinaties voorafgaand aan die twee griepseizoenen droeg hier ongetwijfeld aan bij.

In normale griepseizoenen krijgt zo’n 30% van de bevolking de griep. Doordat heel erg weinig mensen de afgelopen twee jaar griep kregen zal men nu minder goed beschermd zijn tegen een nieuwe griepgolf. Dat betekent dat de griep dit jaar mogelijk sneller verspreid en heftiger verloopt.

In Australië, waar de winter, en dus ook het griepseizoen (april tot september), net voorbij is, zagen ze dat de griepgolf eerder en hoger piekte. Maar de griep was verder mild: er werden niet meer mensen in het ziekenhuis opgenomen dan in normale griepseizoenen vóór corona.⁶

Omdat de griepgolf de komende winter mogelijk ook in Nederland eerder piekt dan in andere jaren, en er tegelijkertijd weer een nieuwe coronagolf aan lijkt te komen, waarschuwt men nu voor een twindemie van griep en corona. Een twindemie is een probleem omdat mensen die tegelijkertijd corona en griep oplopen een veel hoger risico hebben om ernstig ziek te worden en te overlijden.

Ernstiger ziekteverloop

Het veel ernstiger ziekteverloop werd eerst aangetoond in een diermodel.⁷  Een uitgebreide analyse van vele studies waarin patiënten met een dubbele infectie worden vergeleken met mensen die alleen corona hebben toonde vervolgens aan dat bij dubbele infectie het risico op zowel opname op de intensive care als om aan de mechanische ventilatie te moeten, meer dan twee keer zo hoog is.⁸ Ook het risico op complicaties, zoals beschadiging van nieren, acuut hartfalen, en bacteriële longinfecties neemt toe door een dubbele infectie.⁹ In een recente grote studie in het Verenigd Koninkrijk vond men zelfs dat met een dubbele infectie het risico om aan de mechanische ventilatie te moeten vier keer zo hoog is, en het risico om in het ziekenhuis te overlijden ruim twee keer zo hoog is.¹⁰

Daarnaast is het ook zo dat twee golven tegelijk een veel hogere druk op de gezondheidszorg veroorzaakt terwijl een enkele golf nu al (te) veel druk oplevert.

Voor ouderen en mensen in andere risicogroepen is het daarom verstandig om te zorgen dat ze tijdig en goed gevaccineerd zijn tegen zowel griep als corona. Wanneer de twindemie inderdaad ontstaat weten we uit ervaring dat de eerdere maatregelen tegen corona niet populair, maar wel zeer effectief zijn tegen de griep.

Bronvermelding:

1. RIVM. Gedragswetenschappelijk onderzoek COVID-19. Tijdlijn van coronamaatregelen. Bilthoven, NL:Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu 2022. https://www.rivm.nl/gedragsonderzoek/tijdlijn-maatregelen-covid. Accessed September 29, 2022.
2. Li Y, Reeves RM, Wang X, et al. Global patterns in monthly activity of influenza virus, respiratory syncytial virus, parainfluenza virus, and metapneumovirus: a systematic analysis. Lancet Glob Health. 2019;7(8):e1031-e45. https://doi.org/10.1016/S2214-109X(19)30264-5.
3. RIVM. Griep en griepprik – Feiten en cijfers. Bilthoven, NL:Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu 2022. https://www.rivm.nl/griep-griepprik/feiten-en-cijfers. Accessed September 28, 2022.
4. CDC. A Weekly Influenza Surveillance Report Prepared by the Influenza Division. 2020-221. Atlanta, GA:Centers for Disease Control and Prevention 2021. https://gis.cdc.gov/grasp/fluview/main.html. Accessed September 28, 2022.
5. CDC. Influenza (Flu) – 2020-2021 Flu Season Summary. Atlanta, GA:Centers for Disease Control and Prevention 2021. https://www.cdc.gov/flu/season/faq-flu-season-2020-2021.htm. Accessed September 28, 2022.
6. Department of Health and Aged Care. Australian Influenza Surveillance Report. No. 11, 2022. Publication date. (Australian Government). https://www1.health.gov.au/internet/main/publishing.nsf/Content/666B3904B28E059BCA257D1700135B16/$File/Australian%20Influenza%20Surveillance%20Report%20No.%2011%20-%2015%20August%20to%2028%20August%202022.pdf.
7. Zhang AJ, Lee AC, Chan JF, et al. Coinfection by Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 and Influenza A(H1N1)pdm09 Virus Enhances the Severity of Pneumonia in Golden Syrian Hamsters. Clin Infect Dis. 2021;72(12):e978-e92. https://doi.org/10.1093/cid/ciaa1747.
8. Cong B, Deng S, Wang X, et al. The role of respiratory co-infection with influenza or respiratory syncytial virus in the clinical severity of COVID-19 patients: A systematic review and meta-analysis. J Glob Health. 2022;12:05040. https://doi.org/10.7189/jogh.12.05040.
9. Zheng J, Chen F, Wu K, et al. Clinical and virological impact of single and dual infections with influenza A (H1N1) and SARS-CoV-2 in adult inpatients. PLoS Negl Trop Dis. 2021;15(11):e0009997. https://doi.org/10.1371/journal.pntd.0009997.
10. Swets MC, Russell CD, Harrison EM, et al. SARS-CoV-2 co-infection with influenza viruses, respiratory syncytial virus, or adenoviruses. Lancet. 2022;399(10334):1463-64. 10.1016/S0140-6736(22)00383-X.

Gerelateerde berichten